BANGKOK DESIGN WEEK 2025, 8 –23 FEB

กระดาษไหว้เจ้าที่ไม่ต้องเผา

หัวลำโพง เป็นย่านเก่าแก่ของคนไทยเชื้อสายจีน เราจึงเห็นวัฒนธรรมจีนอยู่ทั่วไป มีศาลเจ้าตั้งอยู่หลายแห่ง และปัจจุบันยังคงพบเห็นการเผากระดาษที่ศาลเจ้าและหน้าบ้านอยู่เป็นประจำ ทั้งตามเทศกาล วันพระหรือวันสำคัญ รวมทั้งในชุมชนเองยังมีผู้ประกอบอาชีพพับกระดาษสำหรับใช้ไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษอีกด้วย แต่เนื่องจากปัญหาเรื่องมลภาวะโดยเฉพาะฝุุ่น pm 2.5 ได้กลายเป็นประเด็นใหญ่สำหรับทุกคน ยิ่งการเผากระดาษไหว้เจ้า ซึ่งมีสารตะกั่วและสารอื่นๆ เป็นตัวประกอบ ก็มีส่วนทำให้ปัญหานี้รุนแรงยิ่งขึ้น Play Space จึงเกิดแนวความคิดที่จะออกแบบ ‘กระดาษไหว้เจ้าที่ไม่ต้องเผา’ เพื่อแก้ปัญหาหรืออย่างน้อยก็ลดมลพิษจากการเผากระดาษ นอกจากนี้ยังออกแบบให้สามารถตั้งบูชาทิ้งไว้ได้นาน ซึ่งเป็นการลดปริมาณการใช้กระดาษลงได้อย่างมาก กิจกรรม ‘กระดาษไหว้เจ้าที่ไม่ต้องเผา’ เป็นการออกแบบเชิงทดลอง โดยมุ่งหวังให้คนรุ่นเก่า อากงอาม่า ที่ยังมีความเชื่อเรื่องการเผากระดาษ กับรุ่นลูกหลานที่ไม่ต้องการเผา มาปรับทิศทางการบูชาเทพเจ้าและไหว้บรรพบุรุษ โดยใช้กระดาษรูปแบบใหม่ที่ไม่ก่อให้เกิดปัญหามลภาวะ ซึ่งนอกจากจะตอบโจทย์ด้านสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังสามารถรักษาความงดงามของประเพณีที่ลูกหลาน ญาติสนิทมิตรสหายมาพับกระดาษและไหว้เจ้าร่วมกันอีกด้วย กิจกรรมครั้งนี้ได้รับความร่วมมือจากกลุ่มนักออกแบบกลุ่ม Yellow Sponge และธัญโต ทันใช้ รวมทั้งนักพัฒนาสิ่งแวดล้อม เพื่อให้เกิดมิติที่หลากหลาย โดยเรายังเชิญซินแสและนักวิชาการมาร่วมพูดคุยถึงประเด็นการใช้กระดาษไหว้เจ้ารูปแบบใหม่ เพื่อสร้างความเข้าใจให้คนรุ่นเก่าเห็นว่า ต่อให้ไม่เผากระดาษก็ยังสามารถบูชาเทพและส่งความปรารถนาดีไปถึงผู้ที่ล่วงลับได้เช่นกัน