รู้จักย่านสร้างสรรค์ ก่อนงาน BKKDW2024 : บางกอกใหญ่ – วังเดิม

หยิบวัฒนธรรมเดิมมาเพิ่มเติมความหมายใหม่ บอกเล่าวิถีชีวิตริมคลองบางกอกใหญ่ จากอรุณรุ่งถึงช่วงอรุณลับ

ท่ามกลางการเติบโตขึ้นของหลากหลายซอฟต์พาวเวอร์ภายในย่าน ไม่ว่าจะเป็น ไอศกรีมลายกระเบื้องพระปรางค์ หรือธุรกิจร้านเช่าชุดไทยที่เติบโตขึ้นอย่างก้าวกระโดด อัตลักษณ์ของย่าน ‘บางกอกใหญ่ – วังเดิม’ นอกเหนือไปจากการเป็นที่ตั้งของวัดอรุณราชวรารามอันเป็นจุดหมายปลายทางสำคัญของทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติคืออะไร และจะถูกต่อยอดไปเป็นงานออกแบบในเทศกาล Bangkok Design Week ในรูปแบบไหน

วันนี้เราจะมาหาคำตอบไปด้วยกันกับ ‘คุณเมฆ สายะเสวี’ กรรมการบริษัท CROSSs and Friends และสมาชิกกลุ่มยังธน เจ้าทัพมือเก๋าที่ทำงานพัฒนาเมืองในฝั่งธนมานานกว่า 7 ปี ซึ่งตัดสินใจขยับมาเป็น Co-host ของย่านใหม่แห่งนี้เพื่อขยายความเยาว์วัยแบบ ‘ยังธน’ สู่พื้นที่วังเดิม

เมืองเก่าฝั่งธนบุรีและวิถีที่รอการค้นพบ

‘บางกอกใหญ่ – วังเดิม’ ย่านเขตอนุรักษ์เมืองเก่าแห่งฝั่งธนบุรีที่มากไปด้วยแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรมโบราณ และวิถีชีวิตริมฝั่งคลอง คือหนึ่งในสนามทดลองแห่งใหม่ของเทศกาล Bangkok Design Week ในครั้งนี้ โดยเสน่ห์ที่คุณเมฆมองว่าวังเดิมมีดีไม่แพ้ใคร คือความเป็นย่านที่มีการผสมผสานอย่างลงตัวของเมืองเก่าที่รุ่มรวยด้วยวัฒนธรรมและย่านอยู่อาศัยที่น่ารักและน่าอยู่

“ย่านบางกอกใหญ่มีภาพลักษณ์ของการเป็นทั้งย่านเมืองเก่าที่มีสถานที่ประวัติศาสตร์ สถานที่ท่องเที่ยว แต่ในขณะเดียวกันก็มีความน่าอยู่และมีความน่ารักเป็นทุนเดิม ซึ่งวิถีชีวิตในนั้นก็จะมีทั้งวิถีชีวิตที่เป็นเชิงประเพณี รวมถึงถ้าขยับออกไปหน่อยก็จะเห็นว่าวิถีที่เป็นชีวิตคนสวนริมคลองเลยก็มี แต่พื้นที่ที่เราเลือกมาเป็นโจทย์ในครั้งนี้จะโฟกัสแค่ระยะที่มันพอเดินถึงได้ เดินเที่ยวได้ เราเลยเลือกหั่นชิ้นย่านวังเดิมซึ่งจริงๆ มันเป็นแค่ส่วนหนึ่งของบางกอกใหญ่มานำเสนอเป็นพื้นที่แรกให้คนที่มาเที่ยวได้ลองสัมผัส”

อัตลักษณ์ใหม่หลังอรุณลับ

หนึ่งในความท้าทายที่ทีมยังธนค้นพบจากการทำงานร่วมกับย่านวังเดิม คือความแข็งแรงของแบรนดิ้งวัดอรุณฯ ที่ฉายแสงเจิดจ้าจนเรื่องราวของชุมชนและย่านอยู่อาศัยที่ตั้งอยู่รายรอบถูกเจือจางอัตลักษณ์ให้พร่าเบลอ การต่อยอดจากความสำเร็จเดิมที่มีและขยายผล รวมถึงดึงคนที่เดินทางมาเที่ยววัดอรุณฯ ให้ได้ลองสำรวจย่านใกล้เคียงเพิ่มเติม จึงเป็นโจทย์ที่สำคัญของพวกเขา

“เอาจริงๆ ในเขตบางกอกใหญ่มีของดีอยู่เยอะแต่ไม่ได้ถูกเกลาต่อ คำถามของใครหลายคนเลยเป็นว่า แล้วจริงๆ ที่นี่นอกจากวัดอรุณฯ มีอัตลักษณ์อะไร ความท้าทายที่ทีมจับเป็นประเด็นมันเลยกลับมาเป็นเรื่องการ explore character ของย่านอยู่อาศัยที่มีความน่ารักซึ่งอยู่รอบๆ วัด

คือตามความเป็นจริงหลัง 6 โมงครึ่ง ทุ่มนึง แถวนี้มันจะเริ่มเงียบแล้ว เราที่เป็นคนเจนฯ นี้ ที่มืดๆ อยากออกไปหาของกินข้างนอก ก็เลยตั้งคำถามว่ามันจะดีไหมถ้าช่วงเวลาตั้งแต่ 6 โมงครึ่งเป็นต้นไป หลังจากที่วัดอรุณฯ ปิดแล้ว เราสามารถสร้างเป็นรูทบางอย่างที่นำทางฝรั่งหรือนักท่องเที่ยวที่ไม่รู้ว่าจะต้องกลับทางไหน หรือจะไปไหนต่อ ให้เดินตามทางมาที่ MRT อิสรภาพ แล้วระหว่างทางก็ได้สำรวจย่านผ่านเทศกาลที่เกิดขึ้นมา เพื่อให้ย่านยังมีชีวิตชีวาอยู่หลังพระอาทิตย์ลับไปแล้วประมาณชั่วโมงสองชั่วโมง เหมือนเราอยากให้คนอยู่ในพื้นที่นี้นานขึ้นอีกหน่อย มีปฏิสัมพันธ์กันต่อในช่วงเวลาพระอาทิตย์ตก” 

คนฝั่งธนฯ จับมือกันทำ

ถึงแม้ว่าวังเดิมจะเป็นย่านใหม่ในเทศกาลดีไซน์วีค แต่การทำงานในครั้งนี้ไม่ได้เป็นการเริ่มต้นจากศูนย์ ด้วยความที่กลุ่มยังธนทำงานอยู่ในพื้นที่ฝั่งธนมานานถึง 7 ปี หลายๆ ตัวละครที่น่าสนใจและเครือข่ายที่เคยสร้างไว้ต่างก็เป็นสิ่งที่บันดาลใจให้พวกเขาลงมือขยับมาทำงานกับย่านวังเดิม

“ก่อนหน้านี้ ยังธนเคยไปช่วยจัด BKKDW ที่เจริญรัถ คลองสาน และวงเวียนใหญ่ – ตลาดพลู ซึ่งเป็นพื้นที่เดิมที่เราทำงานมาตลอด เราก็จะมีพาร์ตเนอร์หลักๆ อยู่แล้วที่เป็นสถาบันศึกษาซะเยอะ เช่น บางมด สถาบันเรสเปค ม.ศรีปทุม ม.ศิลปากร อาชีวะธนบุรี รวมถึงพี่ๆ ตำรวจในพื้นที่ และพี่ๆ ที่สำนักงานเขต เช่น เขตธนบุรี และเขตบางกอกใหญ่ อย่างเมื่อสองปีที่แล้วเราทำโปรเจกต์ที่บางกอกใหญ่ ก็จะสนิทกับเขตบางกอกใหญ่ค่อนข้างมาก ทั้งผู้นำชุมชน อาจารย์สถาบันต่างๆ ในบางกอกใหญ่ ทุกคนเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่สำคัญมาก

อย่างโปรเจกต์ Bangkok Design Week นี้ ต้องยอมรับว่าเกิดจากตอนที่เขาประกาศมาแล้วเราก็รู้สึกสนุกเฉยๆ อยากส่งจังเลย เราเลยลองมัดคนที่เรารู้จักและทำงานอยู่ในย่านอยู่แล้ว แล้วนำเสนอออกไป ซึ่งจริงๆ ก็เป็นต้นทุนจากพี่ๆ ที่เคยทำงานด้วย เรามองว่าดีไซน์วีคเหมือนเป็นโอกาสในการ open house งานของทุกคนในย่าน ใน 9 วันนี้ สิ่งสำคัญคือเราจะร้อยเรียงทุกอย่างให้เป็นเรื่องเดียวกันได้ยังไง”

เมื่อปีนี้ถือเป็นการเข้าร่วมงานใน Bangkok Design Week เป็นปีแรก คุณเมฆอธิบายว่าทีมยังธนเริ่มทำงานด้วยการตั้งเป้าหมายที่เป็นไปได้ที่สุดก่อน คือการ target ไปที่กลุ่มนักท่องเที่ยวและผู้ที่สนใจในงานออกแบบ

“กลุ่มเป้าหมายที่เล็งไว้ในปีแรกนี้ก็จะเป็นนักท่องเที่ยว หรือดีไซเนอร์ที่เคยดูงานผ่านดีไซน์วีค หรืออาจจะมีคนที่ตามมาจากเพจในฝั่งธน หรือคนฝั่งธนที่มาเที่ยวกันเอง มันอาจจะไม่ได้ถึงขั้นเข้าไป tackle ปัญหาในชุมชน หรือว่ามีชุมชนมาเป็นคนต้นเรื่องในการผลิตงานขนาดนั้น แต่เราก็ถือว่าเป็นการเริ่มต้นที่ดี เพราะอย่างน้อยมันก็เป็นการเริ่มต้นให้เห็นเป็นตัวอย่างว่าพื้นที่นี้ยังมีความเป็นไปได้ในแง่มุมไหนบ้าง”

เส้นทางสำรวจย่าน จากอรุณรุ่งจนถึงอรุณลับ

เมื่อศูนย์กลางของย่านอย่าง ‘วัดอรุณราชวราราม’ เป็นสถานที่ที่มีเวลาเปิดปิดแน่นอน คือตั้งแต่ 8 โมงเช้าจนถึง 6 โมงเย็น แล้วหลัง 6 โมงเย็นล่ะ คนจะไปไหนต่อดี?” โจทย์ที่ว่านี้ คือคอนเซปต์หลักที่กลุ่มยังธนเลือกใช้ในการร้อยเรียงเรื่องราวของย่านวังเดิมเข้าด้วยกันในงาน Bangkok Design Week ปีนี้

“เราอยากส่งต่อวิถีชีวิตของย่านตั้งแต่ ‘อรุณรุ่งจนถึงอรุณลับ’ ให้คนที่มาเยือนได้รู้จักและเข้าใจต้นทุนทางวัฒนธรรมในพื้นที่มากขึ้น ซึ่งก็จะเป็นการเล่นคำกับ signature ของพื้นที่ ก็คือวัดอรุณฯ ซึ่งมีหลายมุมมอง เช่น ตอนคุยกับนักท่องเที่ยวหรือคนที่อาศัยอยู่แถวนี้ มันจะมีโมเมนต์ที่ทุกคนอยากมาดูพระอาทิตย์ตกที่วัดอรุณฯ ตามชื่อ แต่ช่วงเวลาที่วัดต้องดูแลมันจบที่ 18.30 น. พอดี เราเลยรู้สึกว่าช่องว่างตรงนี้มันน่าเล่น น่าเอาเส้นทางการเดินตั้งแต่ MRT อิสรภาพ จนถึงวัดอรุณในช่วงอรุณลับมาใช้เป็นหนึ่งในคอนเซปต์ของการจัดเทศกาล 

“Bangkok Design Week รอบนี้เราก็ขอความร่วมมือพี่เจ้าของธุรกิจ เช่น อพาร์ตเมนต์ที่มองเห็นวิวพระปรางค์วัดอรุณฯ สวยๆ เลยจะเปิดเป็นฟลอร์เต้นรํา ซึ่งเป็นหนึ่งในโปรแกรมที่จะจัดขึ้น หรือมีน้องที่อยากพาคนมาทัวร์วัดอรุณฯ และบางกอกใหญ่ผ่านสายตาของนักโบราณคดี มีการเสวนาเรื่องผลิตภัณฑ์บางกอกใหญ่กับกลุ่มนักออกแบบ มีโปรแกรม Time Machine Boat ที่จะพาคนย้อนอดีตผ่านเรือ มีงาน Sound บางกอกใหญ่ที่จะเล่าถึงเสียงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในบางกอกใหญ่ตั้งแต่เช้าจนเย็น มีกิจกรรมท่องธนที่ต่อยอดมาจากเกมออฟธนที่จะทำแผนที่ให้คนมาเดินเพื่อหาของหรือทำภารกิจในย่าน ฯลฯ โดยมีทาง CROSSs และยังธนเป็นคนเชื่อมให้เกิดโปรแกรมเพื่อสร้างให้เกิดเป็นเส้นทางเดินตั้งแต่ช่วงอรุณยังอยู่บนฟ้าจนถึงลับฟ้า 

เมฆรู้สึกว่าเราจะมีการแตะเบื้องหลังประวัติศาสตร์มาใส่ในทริปในกิจกรรมที่เกิดขึ้นนี้เยอะ และมีประเด็นการตั้งคำถามที่ว่า แล้วอะไรคืออัตลักษณ์ของวังเดิมกันแน่ เพราะเอาจริงๆ ในเขตบางกอกใหญ่เขามีของดีอยู่แล้วแต่ไม่ได้ถูกเกลาต่อและเล่าต่อ”

มาร่วมตามหาอัตลักษณ์ใหม่ยามอรุณลับที่ย่านวังเดิมไปกับยังธนได้ที่ Bangkok Design Week 2024 ย่านบางกอกใหญ่ – วังเดิม

รู้จักกับ ‘ย่านบางกอกใหญ่ – วังเดิม’ มากยิ่งขึ้นผ่านโปรแกรมแนะนำประจำย่าน

ฟังฟลอร์ อรุณลับ

www.bangkokdesignweek.com/bkkdw2024/program/70244 

เรือล่องเวลา

www.bangkokdesignweek.com/bkkdw2024/program/70337 

Sound of Bangkok Yai

www.bangkokdesignweek.com/bkkdw2024/program/70349 

แผนที่ท่องธน ณ ย่านวังเดิม

www.bangkokdesignweek.com/bkkdw2024/program/70329 

คลิกเพื่อดูโปรแกรมทั้งหมดของย่านบางกอกใหญ่ – วังเดิม ที่นี่ :

www.bangkokdesignweek.com/bkkdw2024/program?nbh=84249 

–

Bangkok Design Week 2024

Livable Scape

คนยิ่งทำ เมืองยิ่งดี

27 Jan – 4 Feb 2024

#BKKDW2024

#BangkokDesignWeek

#LivableScape